Từ thuở sơ khai, tình yêu vốn hiện hữu dưới thể thuần khiết nhất, nguyên thuỷ nhất, mang đậm tính bản năng. Giống loài nào cũng vậy, qua lăng kính của hai đứa trẻ chật vật bước qua lứa tuổi trưởng thành, “Tích Sam” thành hình.
Con sam sống ở cửa biển. Sam đực luôn bám chặt vào sam cái. Từ xưa người Việt ta luôn quan trọng nghĩa tình; thường lấy hình tượng con sam để dạy con cháu cái đạo phải ăn ở thuỷ chung.
Mấy ai sống được son sắt bền lòng như giống loài ấy. Qua hàng vạn năm đổi dời chúng chưa bao giờ thay đổi lối sống không tách khỏi đối phương.
“Hỡi ai biết cặp con sam
Mình đồng chân sắt mắt nằm trên lưng
Uống nước ta cầm chừng
Đói no xin nhờ vợ ta đừng có theo ai
Nghĩa nhân có đặng keo sơn
Bền lòng son sắt ắt đẹp duyên hương
Chớ thiếp luôn chiều chồng
Mới nên duyên chồng vợ
Xin chàng chớ quên em
Ấy là duyên nợ con sam…
Ấy là duyên nợ con sam”
(“Lý con sam”)